आज कुनै पनि देशका लागि सहकारीको आवश्यकता देखिँदै आएको छ । सानातिना योजना तथा समाजमा आइपरेका समस्यालाई सहकारीको माध्यमबाट पूरा गरेका उदाहरण प्रशस्तै पाइन्छन् । नेपालमा पहिलोपटक २०१० सालमा नै सहकारी विभागको स्थापना भएको थियो । तर, अहिलेसम्म पनि सहकारीको मर्म र भावनाअनुसार तल्लो तहका जनतासम्म यसले आफ्नो पहुँच पुर्याउन सकेको छैन । २०४६ सालको जनआन्दोलनपछि मात्र सहकारी आन्दोलनको वास्तविक विकास हुन थालेको हो । तत्कालीन सरकारले २०४८ मा सहकारी ऐन जारी गर्यो । त्यसको लगत्तै २०४९ सालमा नियमावली पनि बन्यो । त्यस कार्यपछि सहकारीको विकासक्रम तीव्र रूपमा हुन थाल्यो भने तल्लो तहका जनतासम्म यसको विस्तार भयो । राजनीतिक दलहरुले पनि आर्थिक समृद्धि र गरिबी निवारणका लागि सहकारीलाई जोड दिन थालेका छन् ।
ग्रामीण क्षेत्रमा बस्ने जनताले सहकारीबाट बढी लाभ लिन सक्छन् । ग्रामीण क्षेत्रका जनताहरु एकआपसमा मिलेर सहकारीताको भावनाले समस्या समाधान गर्न अग्रसर हुदैछन् । सहकारीले सामूहिक भावनाको विकासलाई जोड दिने भएकाले यसले सबैको हित गर्छ । सहकारीले बचत गराउने भावनाको विकास गराउनेमा दुइमत छैन । सहकारीले नेतृत्व गर्ने बानीको विकास गराउँछ । कुनै पनि काम जिम्मेवारीपूर्वक गर्न, समसामयिक समस्याको छलफलद्वारा समाधान गर्न सहकारीले मद्दत गर्छ । सहकारीले जनतामा एकजुट भएको बखतमा कुनै काम गर्न कठिन छैन भन्ने भावनाको विकास हुनेमा दुइमत छैन । सहकारीले आफ्ना समस्याहरु आफैँ मिलेर समाधान खोज्ने परिपाटीको विकास गराउँछ । यसले आय तथा सीपमूलक कार्यक्रमहरुमार्फ स्वरोजगारी सिर्जना गरी आत्मनिर्भर हुन सिकाउँछ ।
हाम्रो देशमा हाल १९ हजारको हाराहारीमा सहकारीहरु स्थापना भएका छन् । तर, तीमध्ये बचत तथा ऋण सहकारी संस्था धेरै छन् । नेपालको बैङ्किङ सुविधा शहर तथा शहरोन्मुख क्षेत्रमा मात्र सीमित छ । त्यसकारण ग्रामीण जनताहरुमा बचत गर्ने बानीको विकास गर्न बैङ्कहरुको भूमिका न्यून छ । त्यसैले ग्रामीण क्षेत्रका जनतालाई बचत गर्ने बानी बसाउनका लागि पनि सहकारीको भूमिका महत्वपूर्ण हुन आउँछ ।
सहकारीलाई नारामा मात्र होइन, व्यवहारमा समेत लागू गर्दै जाने हो भने खासगरी ग्रामीण क्षेत्रका जनताको जीवनस्तर उकास्न सकिन्छ । देशका होनहार पाखुराहरूलाई विदेश पलायन हुनबाट रोक्न सकिन्छ । देशमा विद्यमान गरिबीको रेखालाई न्यूनीकरण गर्दै आर्थिक समृद्धितर्फ लैजान सहयोग पुग्ने कुरामा दुइमत छैन । त्यसैले सहकारी क्षेत्रलाई महत्वका साथ अगाडि बढाउनु अहिलेको आवश्यकता हो ।
हेमजङ्ग कार्की
अध्यक्ष, ओखलढुङ्गा सरोकार समाज
ग्रामीण क्षेत्रमा बस्ने जनताले सहकारीबाट बढी लाभ लिन सक्छन् । ग्रामीण क्षेत्रका जनताहरु एकआपसमा मिलेर सहकारीताको भावनाले समस्या समाधान गर्न अग्रसर हुदैछन् । सहकारीले सामूहिक भावनाको विकासलाई जोड दिने भएकाले यसले सबैको हित गर्छ । सहकारीले बचत गराउने भावनाको विकास गराउनेमा दुइमत छैन । सहकारीले नेतृत्व गर्ने बानीको विकास गराउँछ । कुनै पनि काम जिम्मेवारीपूर्वक गर्न, समसामयिक समस्याको छलफलद्वारा समाधान गर्न सहकारीले मद्दत गर्छ । सहकारीले जनतामा एकजुट भएको बखतमा कुनै काम गर्न कठिन छैन भन्ने भावनाको विकास हुनेमा दुइमत छैन । सहकारीले आफ्ना समस्याहरु आफैँ मिलेर समाधान खोज्ने परिपाटीको विकास गराउँछ । यसले आय तथा सीपमूलक कार्यक्रमहरुमार्फ स्वरोजगारी सिर्जना गरी आत्मनिर्भर हुन सिकाउँछ ।
हाम्रो देशमा हाल १९ हजारको हाराहारीमा सहकारीहरु स्थापना भएका छन् । तर, तीमध्ये बचत तथा ऋण सहकारी संस्था धेरै छन् । नेपालको बैङ्किङ सुविधा शहर तथा शहरोन्मुख क्षेत्रमा मात्र सीमित छ । त्यसकारण ग्रामीण जनताहरुमा बचत गर्ने बानीको विकास गर्न बैङ्कहरुको भूमिका न्यून छ । त्यसैले ग्रामीण क्षेत्रका जनतालाई बचत गर्ने बानी बसाउनका लागि पनि सहकारीको भूमिका महत्वपूर्ण हुन आउँछ ।
सहकारीलाई नारामा मात्र होइन, व्यवहारमा समेत लागू गर्दै जाने हो भने खासगरी ग्रामीण क्षेत्रका जनताको जीवनस्तर उकास्न सकिन्छ । देशका होनहार पाखुराहरूलाई विदेश पलायन हुनबाट रोक्न सकिन्छ । देशमा विद्यमान गरिबीको रेखालाई न्यूनीकरण गर्दै आर्थिक समृद्धितर्फ लैजान सहयोग पुग्ने कुरामा दुइमत छैन । त्यसैले सहकारी क्षेत्रलाई महत्वका साथ अगाडि बढाउनु अहिलेको आवश्यकता हो ।
हेमजङ्ग कार्की
अध्यक्ष, ओखलढुङ्गा सरोकार समाज
0 comments:
Post a Comment